جدول جو
جدول جو

معنی تشت و خایه - جستجوی لغت در جدول جو

تشت و خایه
(تَ تُ یِ)
آن نوعی بازی است که خایۀ مرغ راخالی کرده به شبنم پر کنند و راهش ببندند و در هوای گرم در تشت نهند و اگر گرم نباشد در زیر تشت آتش کنند و شبنم مستحیل بهوا شود، بالطبع میل به بالا کند وچندان رود که از چشم غایب شود و بجای شبنم سیماب کنند همین اثر دارد. (برهان) (از انجمن آرا) (از غیاث اللغات) (از فرهنگ رشیدی) (آنندراج). یک نوع بازی که تخم مرغ آگنده از پاره ای داروها را در میان تشتی در آفتاب گذارند تا بالا رود. (ناظم الاطباء) :
تشتی است این سپهر و زمین خایه ای در آن
گر علم تشت و خایه ندانسته ای بدان.
خاقانی (از انجمن آرا).
، نام طلسمی هم بوده است. (برهان). نام طلسمی. (ناظم الاطباء) ، کنایه از زمین و آسمان هم هست چه زمین در میان آسمان است. (برهان) (آنندراج). زمین و آسمان. (ناظم الاطباء) ، علم نجوم را نیز علم تشت و خایه میگویند. (برهان) (آنندراج) (ناظم الاطباء). و رجوع به طشت و خایه شود
لغت نامه دهخدا
تشت و خایه
نوعی بازی و آن چنانست که خایه ای (تخم مرغی) را خالی کنند و از شبنم پر سازند و راه آنرا محکم کنند و در هوای گرم در تشتی مسی گذارند و اگر هوا گرم نباشد اندکی آتش در زیر تشت افروزند. چون تشت گرم شود تخم مرغ بجانب هوا پران گردد، زمین و آسمان (چه مدتها زمین را درمیان آسمان می پنداشتند)، نام طلسمی است. یا علم تشت و خایه. علم نجوم
فرهنگ لغت هوشیار

پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما

(طَ تُ یَ / یِ)
نوعی از بازی دادن مردم باشد و آن چنان است که درون تخم مرغی را خالی کنند و از شبنم پر سازند و طشتی را درآفتاب گذارند و تخم مرغ را در طشت نهند، چون طشت گرم شود تخم مرغ به اصول راه بالا به رقص درآمده بر هوا رود. (برهان) (آنندراج). بازی طشت و خایه آنکه مشعبدان خایۀ مرغ را از سیماب پر کرده (در طشتی) مقابل آفتاب گذارند، چون طشت از حرارت گرم شود، خایه از طشت بیرون میرود. (از حاشیۀ دیوان خاقانی) :
خرد چو مورچه در طشت حیرت است از آنک
مدبران را تدبیر طشت و خایه نماند.
انوری.
علم طشت و خایه از زاغان ظلمت بین که باز
صد هزاران خایه در نه طشت مدفون کرده اند.
مجیر بیلقانی (در صفت شب).
طشتی است این سپهر و زمین خایه ای در او
گر علم طشت و خایه ندانسته ای بدان.
خاقانی.
مگر موبد پیر در باستان
بدین طشت و خایه زد این داستان.
نظامی.
، کنایه از آسمان و زمین هم هست، چه زمین بمنزلۀ تخم مرغ است درمیان آسمان. (برهان) (آنندراج) ، و نام طلسمی باشد، و علم نجوم را نیز علم طشت و خایه گویند. (برهان). و رجوع به فرهنگ شعوری ج 2ص 166 شود
لغت نامه دهخدا
((تَ تُ یِ یا یَ))
نوعی بازی و آن چنان است که خایه ای (تخم مرغی) را خالی کنند و از شبنم پر سازند و راه آن را محکم کنند و در هوای گرم در تشتی مسی گذارند و اگر هوا گرم نباشد اندکی آتش در زیر تشت افروزند. چون تشت گرم شود، تخم مرغ به جانب هوا پران
فرهنگ فارسی معین